Podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wprowadza przepisy umożliwiające zachowanie statusu osób z niepełnosprawnością podczas oczekiwania na wydanie nowego orzeczenia. Dzięki temu osoby z niepełnosprawnością będą zabezpieczone przed nagłą utratą otrzymywanych świadczeń i uprawnień np. do karty parkingowej.
Celem ustawy z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych jest umożliwienie zachowania ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo orzeczeń o stopniu niepełnosprawności wydanych na czas określony, które zachowały ważność na podstawie tzw. ustawy covidowej. W grudniu ubiegłego roku przyjęto ustawę przedłużającą ich ważność do 30 września 2024 roku.
Dłuższy czas ważności orzeczeń i kart parkingowych
W ustawie wprowadzone zostało rozwiązanie umożliwiające zachowanie ważności dotychczasowych orzeczeń ustalających niepełnosprawność albo orzeczeń ustalających stopień niepełnosprawności, do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność – pod warunkiem złożenia przez osobę z niepełnosprawnością wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności w okresie ważności odpowiednio orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności.
Informacja w sprawie ustawy z dnia 25 września 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
Ustawa zmienia ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44, z późn. zm.) uchylając w jej art. 6bb przepis ust. 2, tj. regulację, która umożliwia zachowanie ważności orzeczenia o niepełnosprawności (w okresie trwania procedury ubiegania się o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności) nie dłużej niż do dnia ukończenia przez osobę niepełnosprawną 16. roku życia. Wskutek uchylenia powyższego przepisu, do podmiotów objętych dotychczasową regulacją znajdzie zastosowanie zasada wyrażona w art. 6bb ust. 1 ustawy, zgodnie z którą jeżeli wniosek osoby z niepełnosprawnością o wydanie nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo stopniu niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo stopień niepełnosprawności, to orzeczenie zachowuje ważność do czasu, gdy nowe orzeczenie stanie się ostateczne, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tą ważność. Tym samym norma zawarta w art. 6bb ust. 1 będzie miała zastosowanie do osób posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, jak i osób posiadających orzeczenie o niepełnosprawności (czyli dzieci do lat 16).
Ustawa przewiduje również przepisy przejściowe. Do osób niepełnosprawnych, które ukończyły 16. rok życia po dniu 30 września 2024 r., znajdzie zastosowanie powyższy przepis art. 6bb ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Podobnie jak do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, dotyczących wniosków osób niepełnosprawnych o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Osobom niepełnosprawnym objętym powyższą regulacją, przewodniczący powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności wyda zaświadczenie określające nowy termin ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności
Więcej czasu na złożenie wniosku o nowe orzeczenie
Zgodnie z nowelizacją osoba z niepełnosprawnością posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony będzie mogła wystąpić do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności nie wcześniej niż na 2 miesiące przed upływem terminu ważności posiadanego orzeczenia (dotychczas mogła to zrobić nie wcześniej niż na 30 dni przed upływem terminu ważności posiadanego orzeczenia). W przypadku osób poniżej 16 roku życia będzie to aż 3 miesiące przed upływem terminu ważności posiadanego orzeczenia o niepełnosprawności.
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Człuchowie informuje, iż 19 grudnia została uchwalona ustawa o szczególnych rozwiązaniach w celu zachowania ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności.
Zakłada ona m.in. wydłużenie terminu ważności orzeczeń, którego okres ważności upłynął po dniu 5 sierpnia 2023 r. i przed dniem 30 września 2024 r. (dotyczy także orzeczeń, które wygasały w czasie epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego COVID-19 tj. w latach 2020-2023)
Orzeczenia te zachowują ważność do dnia 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne.
Dodatkowo ważność do 30 września 2024 r. zachowają także karty parkingowe, nie dłużej jednak niż do wydania nowego, prawomocnego orzeczenia.
Na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429) osobom z niepełnosprawnościami w 2024 roku będzie przysługiwało nowe świadczenie wspierające.
Zgodnie z intencją ustawodawcy celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom z niepełnosprawnościami mającym największą potrzebę wsparcia, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych.
Świadczenie wspierające będą mogły otrzymać osoby z niepełnosprawnościami, które ukończyły 18 rok życia i dodatkowo uzyskały decyzję ustalającą odpowiedni poziom potrzeby wsparcia (od 70 do 100 pkt), wydaną przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności. W 2024 roku świadczenie wypłacane będzie tylko osobom z niepełnosprawnościami, u których potrzebę wsparcia określono na poziomie od 87 do 100 punktów.
Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia będzie mogła otrzymać osoba z niepełnosprawnościami, która legitymuje się odpowiednim orzeczeniem (tj. orzeczeniem o przyznanym jej stopniu niepełnosprawności, orzeczeniem o niezdolności do pracy i/lub do samodzielnej egzystencji bądź orzeczeniem o inwalidztwie). Nie będzie miał znaczenia moment powstania niepełnosprawności ani rodzaj posiadanego przez te osoby stopnia niepełnosprawności czy grupy inwalidzkiej.
Uzyskanie świadczenia wspierającego będzie się odbywać w II etapach:
I etap – uzyskanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia wydawanej przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności.
Od 1 stycznia 2024 r. można złożyć wniosek o ww. decyzję wraz z kwestionariuszem samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem oraz kopią dokumentu poświadczającego posiadanie orzeczenia do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.
WAŻNE! Procedura uzyskania oceny poziomu potrzeby wsparcia nie łączy się w żaden sposób z koniecznością uzyskania nowego bądź zmiany posiadanego przez osobę niepełnosprawną orzeczenia. Wszystkie uprawnienia wynikające z obecnych orzeczeń pozostają bez zmian.
– pocztą tradycyjną listem poleconym na adres wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności:
Wojewódzki Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Gdańsku,
ul. Okopowa 21/27, 80-810 Gdańsk
–osobiście w formie papierowej w siedzibie WZOoN w godzinach 8-15 – ul. Smoluchowskiego 18 F
– za pośrednictwem Powiatowego Zespołu, który przekaże wniosek wraz z kwestionariuszem do Zespołu Wojewódzkiego w terminie nieprzekraczającym 7 dni,
II etap – złożenie wniosku do ZUS o wypłatę świadczenia wspierającego wraz z decyzją ustalającą poziom potrzeby wsparcia wydawanej przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności.
Aby uzyskać prawo do świadczenia wspierającego, wniosek należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie przez Internet za pośrednictwem jednego z trzech kanałów wnioskowania: – Platformę PUE ZUS – Portal informacyjno-usługowy Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl – Bankowość elektroniczną
Szczegółowych informacji dotyczących:
-decyzji o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia udziela Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Pomorskim – tel. 58 3077408; fax: 58 3053697, e-mail: wzon@gdansk.uw.gov.pl
-uzyskania prawa do świadczenia wspierającego udziela Zakład Ubezpieczeń Społecznych – tel. 22 560 16 00
– wydawanych przez wojewódzkie zespoły decyzji o potrzebie wsparcia, jak i na temat samego świadczenia wspierającego pod numerem telefonu 22 245 61 00. Infolinia jest czynna od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 17.00
osobie niepełnosprawnej na podstawie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień, zawierającego wskazanie w zakresie karty parkingowej, zaliczonej:
do znacznego stopnia niepełnosprawności i mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się,
do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, przy czym stwierdzenie spełnienia przesłanek określnych w art. 8 ust.3a pkt 1 i 2ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r., poz.1137 z późn. zm.) może zostać stwierdzone wyłącznie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu), 07-S (choroby układu krążeniowo-oddechowego) lub 10-N (choroba neurologiczna),
osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się;
Karta parkingowa wydawana jest wyłącznie na czas określony. Karta parkingowa wydawana jest na okres ważności orzeczenia jednak nie dłużej niż na okres 5 lat.
Uwaga: Jeżeli orzeczenie uprawniające do karty parkingowej zostało wydane na czas nieokreślony (bezterminowo) albo na okres dłuższy niż 5 lat to i tak karta parkingowa zostanie wydana wyłącznie na okres 5 lat od dnia jej wydania.
Tryb wydawania karty parkingowej osobie niepełnosprawnej
Kartę parkingową wydaje się na wniosek osoby niepełnosprawnej. Wniosek składa się do przewodniczącego powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Osoba niepełnosprawna składa wniosek w siedzibie Zespołu lub za pośrednictwem poczty.
Wniosek placówki składa osoba upoważniona do jej reprezentowania do przewodniczącego zespołu właściwego ze względu na siedzibę placówki. Wniosek jest podpisywany przez wnioskodawcę w obecności przewodniczącego zespołu lub osoby przez niego upoważnionej. Uwaga: W przypadku złożenia wniosku przez osoby, które nie ukończyły 18 roku życia oraz osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie lub częściowo, podpis składa odpowiednio jeden z rodziców, opiekun lub kurator.
Do wniosku osoby niepełnosprawnej dołącza się:
jedną fotografię o wymiarach 35 mm x 45 mm, odzwierciedlającą aktualny wizerunek osoby, której wniosek dotyczy, przedstawiającą tę osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami;
dowód uiszczenia opłaty za wydanie karty parkingowej;
dowód uiszczenia opłaty ewidencyjnej.
Uwaga: W przypadku złożenia wniosku przez osoby które nie ukończyły 18 roku życia oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie, składa się oświadczenie o posiadaniu prawa do sprawowania odpowiednio władzy rodzicielskiej, opieki lub kurateli. Ważne: Osoba z wrodzonymi lub nabytymi wadami narządu wzroku może dołączyć do wniosku fotografię przedstawiającą ją w okularach z ciemnymi szkłami, a osoba nosząca nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania – fotografię przedstawiającą osobę z nakryciem głowy, pod warunkiem, że fotografia taka jest zamieszczona w dokumencie potwierdzającym tożsamość tej osoby. Składając wniosek przedstawia się do wglądu oryginał prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności, o stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień wraz ze wskazaniem do karty parkingowej. W przypadku spełnienia warunków do otrzymania karty parkingowej, przewodniczący zespołu ma obowiązek w terminie 30 dni poinformować o dacie wydania karty (a nie wydać kartę w tym terminie).
Tryb wydawania karty parkingowej dla placówek
Kartę parkingową wydaje się placówce zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Kartę parkingową placówce wydaje się na okres 3 lat.
Wniosek placówki składa osoba upoważniona do jej reprezentowania do przewodniczącego zespołu właściwego ze względu na siedzibę placówki.
Do wniosku placówki dołącza się:
dowód uiszczenia opłaty za wydanie karty parkingowej;
dowód uiszczenia opłaty ewidencyjnej.
Składając wniosek wnioskodawca oświadcza o:
posiadaniu upoważnienia do reprezentowania placówki;
prowadzeniu przez placówkę działalności w zakresie opieki, rehabilitacji lub edukacji osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się i uprawnieniu do uzyskania karty parkingowej.
Ważne: Składając wniosek przedstawia się do wglądu dowód rejestracyjny pojazdu placówki.
Zespół wystawia legitymację dokumentującą niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności wyłącznie na podstawie prawomocnego orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień.
Aby otrzymać legitymację należy złożyć:
wniosek o wydanie legitymacji,
kserokopię orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności;
fotografię o wymiarach 35 mm x 45 mm odzwierciedlającą aktualny wizerunek osoby, której dotyczy wniosek.
Legitymację osobie niepełnosprawnej od dnia 1 sierpnia 2017 r. wydaje się na podstawie ostatniego, prawomocnego orzeczenia na okres ważności orzeczenia, nie dłużej jednak niż:
5 lat w przypadku legitymacji dokumentującej niepełnosprawność (osoby poniżej 16 r. życia),
10 lat w przypadku legitymacji dokumentującej stopień niepełnosprawności wystawionych osobom, które nie ukończyły 60 r. życia,
w przypadku osób, które ukończyły 60 rok życia legitymację wydaje się na okres ważności orzeczenia bez ograniczeń czasowych (na stałe).
Uwaga: Zgodnie z art. cc ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych za wydanie duplikatu legitymacji wydanej po dniu 1 września 2017 r. pobiera się opłatę w wysokości 15 zł, stanowiącą dochód budżetu państwa.
Opłatę należy uiścić w siedzibie Zespołu w momencie składania wniosku.
